Ministerie en luchtkwaliteit

Met datum 31 juli stuurt het Ministerie de beslissing op bezwaar op het handhavingsverzoek luchtkwaliteit van 10 bewoners, woonachtig tegenover een meetpunt van de GGD. Het ministerie volhardt en zegt dat handhaving (in de enge zin, van boetes opleggen) niet geregeld is in de wet en dus niet kan.

Volgens de GGD Amsterdam wordt in 2015 in 23 straten de maximum Europese milieunorm voor stikstofdioxide (NO2) van 40 μg/m3 overschreden. 36 bewoners en of werkenden tegenover een van de NO2-meetpunten van de GGD hebben handhavingsverzoeken verzonden. Ook aan het ministerie. Het ministerie gaf aan (net als de gemeente Amsterdam) dat het wettelijk niet mogelijk is om handhaving op luchtkwaliteit af te dwingen. Artikel 5 van de Wet milieubeheer voorziet daar niet in. Let wel: Ze zijn in overtreding! Dat bevestigen ze ook in hun antwoorden, maar ze kunnen niks doen (?). 10 bewoners hebben bezwaar via d’Oude Stadt aangetekend. Eind mei was de hoorzitting. Volgens het ministerie richten de luchtkwaliteitsnormen zich op de bestuursorganen. Burgers hebben daar geen rechtstreeks beroep op. Volgens ons staat dat haaks op het persbericht en de jurisprudentie van de EU. Aan de Europese Commissie zijn inmiddels vragen gesteld.

Andere sancties
Op ons verzoek heeft het ministerie ook gekeken of er andere mogelijkheden zijn (binnen hun bevoegdheid) om de luchtkwaliteit te borgen. Het ministerie kan via de provincie de gemeente dwingen, maar het ministerie vindt daartoe geen aanleiding. Omdat partijen “goed bezig zijn” en in 2020 de luchtkwaliteit binnen de norm gaat komen. Dat is dus niet zoals wij eisen NU, maar ooit schone lucht. Daarbij vindt het ministerie de metingen van de GGD niet conform de regelgeving in het kader van de regeling (NSL) voor de luchtkwaliteit. De Raad van State vindt dat ook (rechtsoverweging 7). In ons geval zien wij toch echt van Amsterdam toezeggingen (in de NSL-rapportage) dat er rekening gehouden wordt met de uitslagen van de GGD.

Voor het overige ligt het volgens het ministerie vooral in de bevoegdheidssfeer van de gemeente en suggereert dat burgers bijvoorbeeld wel via verkeersbesluiten de luchtkwaliteit kunnen aanvechten. Dus niet. Lees daartoe de hierboven genoemde uitspraak van de Raad van State.

Een-tweetje
Een paar weken gelden werden wij gebeld dat het ministerie uitstel wenste voor de beslissing op bezwaar. De opgegeven reden was de afstemming met de gemeente die nog zou moeten plaatsvinden. Bij de hoorzitting gaf de hoorzittingcommissie zelf aan niet onafhankelijk te zijn. Afstemming met de gemeente maakt de bezwaarprocedure al helemaal niet meer onafhankelijk. Wij hebben dat uitstel dan ook geweigerd.

De beslissing op bezwaar kwam dan ook op tijd voor het kort geding dat milieudefensie 23 augustus jl. had aangespannen. Daar stond het ministerie ook voor de rechter voor het recht op schone lucht van de burger. Onze beslissing op bezwaar werd als productie 9 op het laatste moment in die procedure ingebracht.

Ondanks de afwijzing in de beslissing op bezwaar van het Ministerie presteerde de Landsadvocaat in dat kort geding de rechter te wijzen op de bestuursrechtsgang die burgers hebben en dat Milieudefensie dus de luchtkwaliteit niet bij de civiele rechter kon afdwingen. De advocaat van Milieudefensie wees tijdens de zitting de rechter er op dat de burgers gelet op de toegestuurde beslissing op bezwaar keer op keer nee te horen krijgen.

In de kort gedingzitting verkondigde het Ministerie dat ze nog maar sinds 2015 moeten voldoen aan de normen en niet zoals België in 2010, dat geen uitstel had gevraagd. Volgens het ministerie is het probleem wel op te lossen: “door de knelpunten te verwijderen: door (snel)wegen af te sluiten en vervuilende bedrijven te sluiten. Maar dit zijn buitenproportionele maatregelen. Daarvoor is volgens het ministerie geen maatschappelijk draagvlak…………… Let wel het betreft hier het giftige gas NO2 en gaat het dus om de gezondheid van bewoners!

Hoe verder?
De beslissing op bezwaar staat open voor beroep. Maar door de afwijzing en de houding van het Ministerie ook in de milieudefensie zaak, lijkt het er eerder op dat het ministerie jurisprudentie wenst, ten koste van ons budget. De uitspraak in kort geding aangespannen door milieudefensie is 7 september. Wij wachten op die uitspraak, voordat we verdere stappen gaan ondernemen. Wordt vervolgd.

Download