Digispreken
Onder de corona-maatregelen kunnen bewoners slechts virtueel deelnemen aan vergaderingen van de stadsdeelcommissie en raadscommissies. Dat is (tijdelijk) wettelijk geregeld. Echter de invulling wordt aan de gemeente overgelaten. Amsterdam zet daarbij burgerparticipatie op achterstand.
Digitaal inspreken is inmiddels geregeld via de tijdelijke wet digitale besluitvorming. De wet verplicht gemeenten inspraak te organiseren, maar de wijze waarop is aan gemeenten zelf. Inmiddels heeft lokale-democratie.nl voor lokale politici een 80 pagina’s tellend handboek Virtueel Vergaderen geschreven.
Wethouder Democratie Groot Wassink richtte 7 april een directief aan de stadsdeelcommissies. Waarin hij stelt dat de (digitale) wijze van vergaderen de lijn van de gemeenteraad volgt. In principe wordt voorlopig alleen vergaderd bij agendering van een of meerdere gevraagde adviezen. Waar het stadsdeelbestuur dus op verzoek van het college advies wordt gevraagd en de stadsdeelcommissie moet raadplegen. Als de (gekozen!) commissie zelf iets wil agenderen loopt dat via de (benoemde!) stadsdeelvoorzitter. Zo wordt het ook voor inwoners zeer helder wat de status is van stadsdeelcommissies: niet eens meer een tandeloze tijger maar een vleugellamme stadsduif.
Het wijkcentrum d’Oude Stadt spreekt regelmatig in. Zowel bij de stadsdeelcommissie centrum alsook bij de raadscommissies. Hieronder twee voorbeelden onder de huidige corona-maatregelen.
Stadsdeelcommissie
Het wijkcentrum sprak 7 april in bij agendapunt 6 over het vermaledijde Terrassenplan Knowledge Mile Park van het projectteam van de gemeente. d’Oude Stadt had samen met Cerix een zienswijze ingediend. De ambtelijke nota van beantwoording leidde automatisch tot het advies: goedkeuren (wij van WC-eend….). Prompt gaven wij ons op als virtueel inspreker. Verzocht werd vooraf de tekst schriftelijk toe te sturen. We konden het daarbij laten, maar we konden ook mondeling toelichting geven via een telefoonverbinding. Dat wilden we dan ook wel.
Reden voor onze inspraak ligt in de volgorde die niet klopt en het ontbreken van urgentie. Er is geen vergroeningsplan wat in dat gebied daadwerkelijk gaat gebeuren. Hooguit een plan om een plan te maken … Laat staan dat bewoners een vergroeningsplan wel ondersteunen. Ook zonder zo’n groenplan wil het bestuur openbare ruimte weggeven voor verdere “verterrassing” van de buurt. Nog voor het vaststellen van de nieuwe terrassennota. Terwijl openbare ruimte juist nu met de “1,5 meter”-regel bitter nodig is.
Alleen telefonisch
We kregen een telefoonnummer om in te bellen. Ook de leden van de stadsdeelcommissie. Iedereen kon (omstebeurt) alleen meepraten. Na onze mondelinge “inspraak” bleek reageren een obligaat aandoend rondje aanvullende vragen van de commissieleden. Bij de vergaderstukken ontbrak aanvankelijk wat feitelijk door ons was ingebracht. Het leek wel of niet eens de moeite genomen was om die stukken alsnog te lezen.
Hoewel er slechts verbale interactie mogelijk was (niet visueel), legde deze manier van werken duidelijk bloot dat er structureel vrijwel geen contact is tussen bewonersorganisaties en de commissieleden. Zo blijven commissieleden onderling soleren om partijpolitieke “vliegen” van elkaar af te vangen. Luisteren nauwelijks naar elkaar. Het ontbreekt aan onderling samenwerken (ongeacht de politieke achtergrond). Terwijl het een adviesorgaan is; klankbord voor het stadsdeelbestuur voor burgerbelangen.
- Een vraag: “Ligt hier een visie van de gemeente of is dit in samenwerking met bewoners?
- Duidelijke en eerlijke reactie van de bestuurder: “Deze visie is het resultaat van samenwerking tussen ondernemers (BIZ) en onderwijsinstellingen” en “We kunnen niet wachten op allerlei zaken uit Autoluw, maar willen nu aan de slag”.
Vriendelijke vragen dus van de stadsdeelcommissieleden aan de bestuurder. Van de bestuurder helder commentaar conform beleid en conform “nota van beantwoording”. Wellicht wat aparte omstandigheden, maar door de setting wordt ook helder: ‘een rituele dans’. Eigenlijk zoals vanouds.
Trouwens, de VNG zegt dat alleen audiostream beschikbaar stellen niet “openbaar vergaderen” is (zie antwoord op vraag 2). De in die vergadering genomen besluiten zijn dus nietig. De volgende vergadering wordt er ook met beeld geëxperimenteerd…..
Raadscommissies
Ook bij raadscommissies is het voor burgers niet mogelijk om aanwezig te zijn, of om in te spreken bij vergaderingen. Voor vergaderingen blijven de wethouders en voorzitter in de Raadszaal in beeld, aangevuld met videobeeld en geluid van de raadsleden thuis (of elders). De inspreker kan niet deelnemen, maar dient de inspreektekst te mailen. Het wijkcentrum “sprak” donderdag 16 april 2020 in. Op de gecombineerde agenda stond bij punt 9 De Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050. Alle inspreekreacties (2) werden gepubliceerd en behandeld bij agendapunt 5. Raadsleden konden buiten beeld (niet openbaar) ook chatten met in ieder geval de voorzitter en de de griffier.
Ons punt bij deze “inspraak” is dat in deze nota de beleidsterreinen milieu en gezondheid elkaar nog steeds niet gevonden hebben. Terwijl in de “Doughnut economics” die samenhang vooropstaat. Corona laat ook positieve effecten zien door minder verkeer, gezondere lucht etc., veroorzaakt bezinningseffecten bij de burgers en vergroot draagvlak om de voorgenomen acties in de Routekaart te verbeteren en te versnellen.
Ons inspraakstuk werd samen met de andere inspraak gehamerd. Nog geen bedankje voor de moeite. Het hele agendapunt kwam die dag niet aan de orde; doorgeschoven naar dinsdagavond 21 april 2020. Die avond is onze oproep ook niet meer opgepakt.
Amsterdam circulair? Vooral mooipraterij van de gemeente:”Het Amsterdamse beleid is geïnspireerd op het concept ‘doughnut economy’, bedacht door Kate Raworth, econoom uit Oxford. Daarin maken drie factoren het verschil met een economie die gebaseerd is op groei: reductie, regeneratie en herdistributie. Op geen van deze punten wordt de strategie concreet” (Parool 26 mei 2020)
Participeren
Actief deelnemen (=Participeren) moet wel van twee kanten komen. In zowel stadsdeel- als raadscommissie-setting wordt nu de interactie tussen de politiek en de burgers wel heel mechanisch; een plichtpleging. Mensen willen sinds de jaren 80 structureel actief meedoen, niet slechts het recht hebben om verbale/schriftelijke kanttekeningen te mogen plaatsen. Amsterdammers klimmen zo nimmer de participatieladder omhoog, maar donderen treden naar beneden. Geen wonder dat burgers zich steeds meer achter hun oor krabben of ze politici nog van enig statuur zouden moeten voorzien.
Lees hieronder de brief van 22 april van Stichting Lobby Lokaal aan de gemeenten: maak tegenmacht en inspraak mogelijk in de digitale democratie
2020 Brief inzake tegenmacht en inspraak in digitale democratie
De brochure Eerste Hulp bij Online Participatie is uit!
Het is een aanvulling op het Groninger Participatiewerkboek.
En helpt je een zorgvuldig online participatieproces te organiseren en de beste tools te kiezen. https://t.co/ivsv218Ffb pic.twitter.com/Myl8LvJWBe— Liesbeth vd Wetering (@Liesbeth050) April 28, 2020
Over de stadsdeelcommissie lees ik hierboven:
“dat er structureel vrijwel geen contact is tussen bewonersorganisaties en de commissieleden. Zo blijven commissieleden onderling soleren om partijpolitieke “vliegen” van elkaar af te vangen. Luisteren nauwelijks naar elkaar. Het ontbreekt aan onderling samenwerken (ongeacht de politieke achtergrond).”
Heel anders dan mijn eigen ervaring (op de Oostelijke Eilanden), namelijk wel degelijk wederzijds contact met SDC-leden. Ook het partijpolitieke soleren en niet luisteren is voor mij onherkenbaar.
Wat allemaal niet wegneemt dat het mandaat van de Stadsdeelcommissie zeer beperkt is: het is nu eenmaal geen miniatuur-gemeenteraad, de stadsdeelcommissie heeft niet de instrumenten die de gemeenteraad wel heeft (https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/gemeenteraad/instrumenten-raad/).